Towarzystwo Przyjaciół Skawiny

Tradycyjnie w dniu 1 listopada 2024 r. Towarzystwo Przyjaciół Skawiny zorganizowało kolejną XVIII Kwestę na ratowanie zabytkowych nagrobków na dwóch skawińskich cmentarzach. Organizowane przez nas zbiórki są sposobem na pozyskanie środków finansowych na renowację zabytkowych nagrobków. Niezmiennie podkreślamy potrzebę troski o miejsca dokumentujące naszą skawińską historię. Pieniądze zebrane podczas dotychczasowych kwest przyczyniły się do podniesienia walorów estetycznych zabytków cmentarnych, które poddane są niszczącemu działaniu czasu, a także zmiennym warunkom pogodowym.

Jak co roku wolontariuszami byli reprezentanci niemalże wszystkich środowisk. Wśród kwestujących mogliśmy spotkać przedstawicieli władz szczebla wojewódzkiego, powiatowego i gminnego. Oczywiście nie zabrakło członków zaprzyjaźnionych z naszym Towarzystwem  organizacji i instytucji oraz  członków  i sympatyków TPS,  czyli wszystkich ceniących ideę świątecznego kwestowania i renowacji zabytkowych skawińskich nagrobków.

W tym roku w kweście wzięli udział: Zdzisława Nowak-Różycka, Alicja Płonka, Agnieszka Juszczak-Lisek, Joanna Węgrzyn, Danuta Kanonik, Łukasz Krupa, Janusz Opydo, Małgorzata Szostak, Ilona Kwiecień, Antoni Holik, Żaneta Kotula, Wanda Pabian, Marek Mrozowski, Krystyna Droździewicz, Małgorzata Kopeć, Ewa Masłowska, Tomasz Papież, Norbert Rzepisko, Krystyna Kolstrung-Grajny, Dorota Marek, Anna Wąsowicz, Arkadiusz Wrzoszczyk, Karol Kościelny, Magdalena Turkawska, Tomasz Stawowy, Jacek Krupa,  Joanna Cholewa, Stanisław Lupa, Jan Liskiewicz i Mirosław Bednarczyk

Liczną grupę stanowiła młodzież ze skawińskich szkół. Jak co roku w kweście uczestniczyli uczniowie Liceum Ogólnokształcącego w Skawinie, Zespołu Szkół Katolickich, harcerze ze Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej ze Skawiny. Na cmentarzu komunalnym w Korabnikach kwestowali druhowie i druhny  z OSP Skawina II-Korabniki oraz członkowie drużyn młodzieżowych. Nie sposób wymienić ich wszystkich, jednakże wszyscy oni otrzymali od Zarządu TPS imienne  dyplomy okolicznościowe za udział  w XVIII Kweście.

Tradycyjnie po zakończonej kweście zamknięte puszki zostały zdeponowane w sejfie Straży Miejskiej w Skawinie, a 4 listopada rano po odbiorze odbyło się komisyjne liczenie pieniędzy. Komisja pracowała w składzie: Halina Lech, Wanda Pabian, Zofia Płonka, Mariusz Tarnopolski i Stanisław Grodecki.

W czasie tegorocznej kwesty zebrano łącznie 12 975,36 zł i 2,20 euro, w tym na cmentarzu parafialnym w Skawinie 10 074,71 zł i 2,20 euro, a na cmentarzu komunalnym w Korabnikach 2877,52 zł.

Wszystkim, którzy złożyli nawet najmniejszy datek, serdecznie dziękujemy.

Każda złotówka wrzucona do kwestarskiej puszki przyczynia się do tego, aby zabytkowe nagrobki na skawińskich cmentarzach przetrwały wiele lat i przekazywały przyszłym pokoleniom wiedzę o historii naszego regionu.

Wszystkim bezpośrednio zaangażowanym w tegoroczną kwestę gorąco dziękujemy, że poświęcili swój wolny czas. Zarząd TPS dziękuje wszystkim, którzy pomogli w organizacji XVIII Kwesty, a w szczególności: druhowi Krzysztofowi Czopkowi z OSP Korabniki, druhnie Oliwii Dudziak z ZHR, a także koordynatorom ze skawińskich szkół: Małgorzacie Morawie oraz Bogumile Obrączko.

Gorące podziękowania należą się również członkom i sympatykom Towarzystwa Przyjaciół Skawiny, którzy przed uroczystością Wszystkich  Świętych uporządkowali nagrobki, którymi się opiekujemy.

W tym roku byli to: Krystyna Kolstrung Grajny, Elżbieta Panek, Jan Liskiewicz, Ewa Tarnopolska, Jan Liskiewicz, Alicja Fabian, Karol Kościelny i Stanisław Lupa.

RENOWACJA ZABYTKOWEGO NAGROBKA W ROKU 2024

Ze środków zebranych w czasie ubiegłorocznej XVII Kwesty, w 2024 r. renowacji poddano nagrobek księdza Teofila Flisa.

Teofil Flis urodził się w 1862 r. w Gdowie. Studia teologiczne ukończył w roku 1888, a święcenia kapłańskie przyjął 24 października tegoż roku w Krakowie. W latach 1888–1893 pełnił posługę duszpasterską w parafii w Morawicy, a następnie w latach 1893–1904 był wikarym w katedrze wawelskiej. 24 października 1904 r. został mianowany proboszczem parafii skawińskiej. Aktywnie uczestniczył w życiu lokalnej społeczności. Był redaktorem i wydawcą katolicko-społecznego pisma „Prawda”. Publikował również w tygodniku humorystycznym „Diabeł”. W roku 1917 zainicjował w parafii skawińskiej działalność Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży. Zmarł 5 marca 1920 r.

Główną przyczyną niszczenia nagrobka był upływający czas. Ten ponad 100-letni nagrobek wykonano z kamienia piaskowcowego, który jest materiałem o zróżnicowanym uziarnieniu i ilasto-węglanowym spoiwie. Jest stosunkowo kruchy, miękki i zarazem nasiąkliwy. Piaskowce z wiekiem starzeją się. Proces ten jest procesem ciągłym. Polega na wewnętrznej, naturalnej przemianie wraz z rozkładem pod wpływem czynników chemicznych, biologicznych oraz fizycznych. Chłonna powierzchnia piaskowca przyspieszyła jego degradację. Naturalne procesy niszczenia obiektu były spotęgowane przez zanieczyszczone powietrze. Wraz z wodą opadową w głąb kamienia przedostawały się różne związki chemiczne. Krystalizujące się na powierzchni kamienia sole rozsadzały i degradowały go. Powyższe procesy zachodziły bardzo powoli, ale z upływem czasu stały się coraz bardziej widoczne.

Głównym celem prac konserwatorskich była poprawa  stanu technicznego nagrobka oraz przywrócenie mu pierwotnych walorów estetycznych. W trakcie prac nagrobek oczyszczono z mchów i porostów. Umyto go za pomocą myjki ciśnieniowej, a czarną patynę usunięto, stosując kompresy nasączone roztworem kwasu fluorowodorowego. Nagrobek wyspoinowano. Drobne ubytki kamienia uzupełniono kitem mineralnym i zaimpregnowano specjalnym preparatem. Inskrypcje na płycie górnej podmalowano brązem przy użyciu roztworu paraloidu. Całą powierzchnię kamienia poddano hydrofobizacji preparatem silikonowym. Uporządkowano  otoczenie wokół nagrobka.

Koszt całej inwestycji to 9574 zł.